سازمان‌ها از سرمایه‌های مختلفی همچون پول نقد، کالا و … برای پیشبرد اهدافشان در کسب‌وکار استفاده می‌کنند. به‌طور مثال، سرمایه یک فروشگاه کالاهایی است که در آن به فروش می‌رسد؛ این در حالیست که در یک شرکت صنعتی بازرگانی، نیروهای انسانی متخصص، نرم‌افزارهای اختصاصی و ساختمان‌ها به عنوان سرمایه در نظر گرفته می‌شوند. صرفنظر از صنعت و حوزه فعالیت، همه شرکت‌ها باید افرادی را داشته باشند که از این سرمایه‌ها به شیوه‌ای درست استفاده کنند.
مدیریت منابع انسانی یا HRM شامل هماهنگی، مدیریت و تخصیص سرمایه به منابع انسانی به شیوه‌ای است که اهداف سازمان را پیش ببرد. مدیریت منابع انسانی در واقع بر سرمایه‌گذاری بر کارکنان و مدیریت بر تمام جنبه‌های کارکنان(از استخدام تا توسعه) تمرکز دارد.
مدیریت منابع انسانی چیست؟
مدیریت منابع انسانی فرایند جذب و استخدام افراد، آموزش مهارت‌های لازم به آنها و در نظر گرفتن استراتژی‌هایی برای حفظ آنهاست. مدیریت منابع انسانی در 20 سال گذشته دستخوش تغییرات زیادی شده است و امروز نقش مهم‌تری در سازمان‌ها دارد. مدیران منابع انسانی در گذشته بیشتر نقشی اداری داشتند، در حالیکه امروز نقشی استراتژیک در موفقیت سازمان دارند. در واقع، مدیریت منابع انسانی یک رویکرد استراتژیک برای افزایش بهره‌وری از کارکنان می‌باشد.
بخش منابع انسانی یک سازمان معمولا مسئول ایجاد و نظارت بر سیاست‌های حاکم بر کارگران و همچنین روابط بین سازمان و کارگران می‌باشد.
اهمیت مدیریت منابع انسانی
مدیریت کارکنان در محیط کاری با هدف دستیابی به ماموریت سازمان و بهبود فرهنگ سازمانی موضوعی بسیار بااهمیت است. زمانیکه این مدیریت به‌درستی انجام شود، مدیران منابع انسانی می‌توانند برای استخدام افراد حرفه‌ای جدید اقدام کنند و همچنین با ارائه آموزش‌های لازم به کارکنان فعلی برای رسیدن به اهداف شرکت کمک کنند.
کارکنان یک سازمان باارزش‌ترین سرمایه سازمان می‌باشند و مدیریت منابع انسانی نقشی اساسی در حفظ و بهبود سلامت کسب‌وکار خواهد داشت. علاوه‌براین، مدیران منابع انسانی به منظور کمک به رقابتی ماندن سازمان، از استراتژی‌های مختلفی استفاده می‌کنند و با نظارت بر عملکرد کارکنان نقشی حیاتی در پیشبرد اهداف سازمانی خواهند داشت.
اهداف مدیریت منابع انسانی
اهداف مدیریت منابع انسانی را می‌توان به چهار دسته کلی تقسیم کرد:
اهداف اجتماعی
مدیریت منابع انسانی با بکارگیری اقدامات لازم به نیازهای اجتماعی و اخلاقی کارکنان پاسخ می‌دهد. مسائل حقوقی همچون فرصت‌های برابر، دستمزد برابر برای کار برابر و … نمونه‌هایی از این مورد می‌باشند.
اهداف سازمانی
مدیریت منابع انسانی با بکارگیری اقدامات لازم به تضمین کارایی سازمان کمک می‌کند. ارائه آموزش‌های لازم، استخدام کارکنان مناسب برای دپارتمان‌های مختلف و نظارت بر عملکرد آنها به طور مستقیم در نیل به اهداف سازمانی تاثیر خواهند داشت.
اهداف عملکردی
مدیریت منابع انسانی به منظور حفظ عملکرد صحیح منابع انسانی، آموزش‌های لازم را به ایشان ارائه خواهد داد. مدیر منابع انسانی با در نظر گرفتن پتانسیل کارکنان و برنامه‌ریزی می‌تواند مطمئن شود که از کل ظرفیت کارکنان استفاده می‌شود.
اهداف شخصی
مدیریت صحیح منابع انسانی با ارائه فرصت برای آموزش یا توسعه شغلی برای حمایت از اهداف شخصی کارکنان و همچنین حفظ رضایت کارکنان تلاش می‌کند.
وظایف مدیر منابع انسانی
مدیران منابع انسانی وظیفه ایجاد و اجرای برنامه‌هایی را دارند که کارایی محیط کار و روابط بین کارفرما و کارمند را بهبود می‌بخشند. در این پروسه چندین مسئولیت متفاوت و مهم وجود دارد که عبارتند از:
استخدام پرسنل
یکی از وظایف اصلی مدیر منابع انسانی در شرکت‌ها، استخدام پرسنل می‌باشد. کل فرایند استخدام نیروهای انسانی، از مرحله مصاحبه تا مذاکره در خصوص حقوق و دستمزد برعهده مدیر منابع انسانی می‌باشد. مدیر منابع انسانی ابتدا باید تعیین کند که بودجه در نظر گرفته‌شده چه تعداد کارمندی را می‌تواند پشتیبانی کند. در مرحله بعد با در نظر گرفتن نیازهای شرکت و اولویت‌ها با نامزدهای واجد شرایط مصاحبه کرده و در نهایت شخص مناسب را انتخاب می‌کند.
سیاست‌گذاری محل کار
مدیران منابع انسانی بر عملکرد کارکنان نظارت دارند و زمانیکه مشخص شود که به یک خط مشی جدید نیاز است، با مدیران اجرایی و سایر مدیران مشورت می‌کنند، سیاست‌های جدید را مکتوب کرده و به کارکنان ابلاغ می‌کنند. این سیاست‌گذاری ممکن است شامل اقدامات انضباطی، لباس، امور آموزشی و دیگر پروتکل‌های محل کار باشد.
مدیریت حقوق و مزایا
به منظور جذب و حفظ استعدادها، باید استانداردی برای حقوق و مزایا در نظر گرفته شود. حقوق و پاداشی که برای یک کارمند در نظر گرفته می‌شود، باید با حقوقی که سایر کارکنان در نقش‌های مشابه دریافت می‌کنند، قابل مقایسه باشد. ایجاد یک سیستم پرداخت مستلزم در نظر گرفتن دقیق سال‌های خدمت کارمند، سطح تجربه، تحصیلات و مهارت‌های ایشان می‌باشد.
حفظ استعداد در کارکنان
پاداش تنها چیزی نیست که کارکنان بااستعداد را حفظ می‌کند. مدیران منابع انسانی باید به طور فعال به مسائل مربوط به محیط کار، فرهنگ سازمانی و روابط بین کارکنان و سرپرستان بپردازند و در صورت نیاز اقدامات اصلاحی لازم را بکار گیرند.
آموزش کارکنان
توسعه مهارت‌های جدید در محل کار منجر به بهره‌وری و افزایش رضایت از شغل خواهد شد. برخی از برنامه‌های آموزشی که معمولاً توسط دپارتمان منابع انسانی اجرا می‌شود، شامل فعالیت‌های تیم‌سازی، آموزش خط‌مشی و آموزش مهارت‌های حین کار می‌باشد.
رعایت مقررات
قوانینی که بر محل کار تاثیر می‌گذارند(قوانین مربوط به ساعات کاری، دستمزد و …) دائما در حال تغییر هستند. مدیران منابع انسانی باید با این تغییرات هماهنگی داشته باشند و اقدامات لازم را به انجام برسانند.
حفظ ایمنی
ایمنی در محل کار نه تنها به معنای حفظ سلامت فیزیکی کارکنان، بلکه به معنای حفظ یک فضای سالم و امن در محیط کار است. مدیران منابع انسانی باید با رعایت استانداردهای لازم و تدوین مقررات برای ایجاد یک محیط سالم و رقابتی اقدام کنند.
مهارت‌های مورد نیاز برای مدیریت منابع انسانی
برخی از مهارت‌های لازم برای مدیریت منابع انسانی عبارتند از:
- برقراری ارتباط صحیح با کارمندان
- مدیریت تعارض بین فردی
- ارتباط با افراد جدید و استخدام کارمندان لایق
- مدیریت اجرایی
- مدیریت پروژه
چرا مدیران باید درباره مدیریت منابع انسانی بدانند؟
آگاهی از مفاهیم و تکنینک‌های مدیریت منابع انسانی برای همه مدیران ضروری است. برخی از مزایای مدیریت منابع انسانی عبارتند از:
- مدیر سازمان با دانش مدیریت منابع انسانی می‌تواند برای استخدام کارمندان مناسب و لایق اقدام کند.
- با استخدام افراد مناسب اوضاع شرکت بهتر خواهد شد و گردش مالی شرکت بهبود خواهد یافت.
- مدیر سازمان با دانش مدیریت منابع انسانی این توانایی را دارد که بیشترین بهره‌وری از کارکنان را داشته باشد.
- مدیریت منابع انسانی به مدیران اجازه می‌دهد در فرایند مصاحبه قابلیت‌های افراد را شناسایی کرده و بهترین افراد را انتخاب کند.
- با مدیریت منابع انسانی امکان اشتباه در رعایت قانون‌های مربوط به منابع انسانی به حداقل خواهد رسید.
- با مدیریت منابع انسانی حقوق و مزایا به صورت عادلانه به کارکنان تعلق خواهد گرفت.
- آموزش به کارکنان منجر به توسعه مهارت‌ها و افزایش بازدهی کارکنان خواهد شد.
پرسش‌های متداول
مسئولیت‌های مدیران منابع انسانی کدامند؟
مدیر منابع انسانی یک شرکت باید بر موارد زیر نظارت داشته باشد:
- استخدام و نگهداری کارمندان
- مدیریت استعداد و مدیریت نیروی کار
- تعیین نقش کارمندان و توسعه شغلی
- پاداش و مزایا
- رعایت قانون کار
- آموزش و توسعه
- تیم سازی
مدیریت منابع انسانی چیست و چه نقشی دارد؟
مدیریت منابع انسانی رویکردی استراتژیک برای پرورش و حمایت از کارکنان است. عملکرد مدیران منابع انسانی در مشاغل و صنایع مختلف متفاوت می‌باشد، اما معمولا شامل استخدام، پاداش و مزایا، آموزش و توسعه مهارت‌های کارکنان است.
مدیریت منابع انسانی چه اهدافی دارد؟
انتخاب نیروی مناسب برای شغل مناسب و در زمان مناسب، توسعه کارکنان از طریق آموزش صحیح، استفاده از نیروی کار ماهر و حفظ نیروی کار برخی از مهم‌ترین اهداف سازمانی مدیریت منابع انسانی می‌باشند.
مدیریت منابع انسانی چه زمانی منجر به موفقیت سازمان خواهد شد؟
مدیریت منابع انسانی زمانی موفق است که شرکت دارای فرهنگ سازمانی، برابری، رفاه کارکنان، مشارکت کارکنان و توسعه شغلی باشد. زمانیکه کارکنان احساس تعلق داشته باشند و برای کمک به شرکت در دستیابی به اهداف تجاری متعهد باشند، سازمان موفق خواهد شد.
چگونه مدیریت منابع انسانی می‌تواند در کارمندان ایجاد انگیزه کند؟
مدیریت منابع انسانی می‌تواند به جای اینکه صرفا بر پاداش تاکید داشته باشد، با فراهم کردن فرصت‌های مناسب برای پیشرفت کارکنان، نظارت بر عملکرد آنها و ارتباط موثر با ایشان به کارکنان انگیزه دهد.